Kallenberg, T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek: een handreiking voor leraren (Dutch Edition) (02 ed.). ThiemeMeulenhoff bv.
Een actieonderzoek wordt opgezet als iets je iets in de eigen onderwijspraktijk wilt veranderen en wilt onderzoeken of die verandering werkt. Zo wordt er ook kennis en inzicht verworven over wat er in de specifieke context werk (Kallenberg et al., 2011, p. 128). à INTRODUCTIE METHODIEK, HET ONDERZOEKSINSTRUMENT IS DE RECALL.
Een ontwerpgericht en ontwikkelingsgericht onderzoek kent verwantschap met actieonderzoek. De nadruk ligt minder op de actie (motivatie, betrokkenheid en verandering), maar meer op het direct oplossen van het probleem. Net als bij actieonderzoek wordt er dus een interventie gepleegd om de praktijk te veranderen. Het verschil is dat bij actieonderzoek de uitkomst niet vaststaat en dat bij een ontwerponderzoek er een vooraf duidelijk onderbouwd ontwerp is (Kallenberg et al., 2019, p. 131). à HIEROM IS HET ONDERZOEK ALLICHT MEER ONTWERPGERICHT. VOORAF IS WEL DUIDELIJK VANUIT DE LITERATUUR WELKE EISEN ER GESTELD WORDEN BIJVOORBEELD. DOORDAT HETZELFDE ONDERWERP MET DRIE METHODIEDIEKEN (ACTIEONDERZOEK STUDENT, ONTWERPONDERZOEK ONDERZOEKER EN LITERATUUR) WORDT ONDERZOCHT IS ER SPRAKE VAN ONDERZOEKSTRIANGULATIE !!!!
Een voordeel van ontwerponderzoek is dat de praktijkkennis van de mensen op de werkvloer wordt verbonden met de kennis van de beroepsgroep (Kallenberg et al., 2019, p. 131). à SLUIT GAAT AAN BIJ SAMEN OPLEIDEN EN DE TOEKOMST
Een ontwerpgericht onderzoek heeft als doel om een bijdrage aan oplossingen voor praktijkproblemen te leveren om situaties effectiever in te richten aan de hand van generaliseerbare, overdraagbare en getoetste regels. Om dit te kunnen doen dient er kennis te zijn van het object, dient het ontwerp realistisch te zijn en dient het ontwerp onderbouwd te zijn vanuit een passend proces (Kallenberg et al., 2019, p. 131). à VOORWAARDEN, TOE VERHOUDEN.
‘Ontwerpgericht onderzoek moet nieuwe kennis genereren die overdraagbaar is.’ (Kallenberg et al., 2019, p. 131). à CITAAT
Alleen de praktijk verbeteren is bij een ontwerpgericht onderzoek niet genoeg. Door te reflecteren op de wijze van verbetering ontstaat er kennis waarmee vergelijkbare situaties verbeterd worden. De gegeneerde kennis is dus generaliseerbaar (Kallenberg et al., 2019, p. 131) à VERBETEREN EN AANPASSEN
‘De kennis die je genereert, moet dus wel degelijk in zekere mate generaliseerbaar zijn.’ (Kallenberg et al., 2019, p. 131). à CITAAT
Ontwerpgericht onderzoek kan goed werken wanneer meerdere scholen met een vergelijkbare onderzoeksvraag meewerken aan het beantwoorden van de vraag (Kallenberg et al., 2019, p. 132) à KOPPELEN AAN DE SITUATIE VAN HET EIGEN ONDERZOEK
‘Als je resultaat Y in situatie Z wilt bereiken, dan moet je actie X uitvoeren.’ (Kallenberg et al., 2019, p. 132). à CITAAT OPENING VOOR VRAAGSTUK OF VRAAGSTELLING.
Om een actie onderzoek te evalueren kun je de volgende vragen stellen:
‘Wat heb je gedaan? Hoe heb je het aangepakt? Heb je je plan uitgevoerd? Op welke onderdelen wel en welke onderdelen niet en waarom (niet)? Wat heeft het actieonderzoek je opgeleverd? Heeft het handelen het beoogde effect gehad? Wat was het effect op de leerlingen? Wat was het effect op jezelf? Heb je antwoord gekregen op de oorspronkelijke onderzoeksvraag? Wat heb je geleerd ten aanzien van het onderwerp? Wat heb je geleerd over de manier van werken met dit actieonderzoek? Wat vind je moeilijk? Wat lukte goed? Wat leer je hiervan over je manier van omgaan met praktijkproblemen? Wat zijn oorzaken van succes of mislukking? Kun je de opbrengsten ook gebruiken voor andere situaties? Wat zijn verder stappen (acties) om het uiteindelijke goed te bereiken? (Kallenberg et al., 2011, p. 212) à MOGELIJKE EVALUATIE VRAGEN AAN STUDENTEN OF MEZELF NA AFLOOP
Pagina 213 (Kallenberg et al., 2011) gebruiken voor herformulering icm gesprek Onstenk.
Kijkend naar de methodiek van actieonderzoek zoals Kallenberg en Onstenk (2011) dit omschrijven geven ze het volgende stappenplan:
- Onderzoeksvraag formuleren: vanuit een probleemsignalering wordt een onderzoeksvraag geformuleerd.
- Verkenning: Vanuit gesprekken met experts en literatuur wordt het probleem verkend.
- Verbeteractie: De verkenning leidt tot een formulering van een onderbouwde verbeteractie. Er wordt een plan van aanpak geformuleerd waarin wordt aangegeven hoe de verbeteractie wordt uitgevoerd en hoe getoetst wordt of het werkt.
- Verbeteractie uitvoeren: Op basis van de ontwikkelde aanpak wordt de actie uitgevoerd. Er wordt informatie verzameld over de te toetsen aspecten. Knelpunten worden benoemd, theorie en praktijk worden tegenover elkaar afgezet, de (beoogde en bereikte) effecten worden benoemd.
- Onderzoeksrapport: Op basis van het actieonderzoek wordt een rapport geschreven waarin de vraag, de belangrijkste resultaten van de verkenning, de verbeteractie en (beoogde) resultaten een plek hebben.
- Actieonderzoek richt zich op het verbeteren van handelen en is probleemgericht. In actieonderzoek worden mogelijkheden, nieuwe perspectieven en het uittesten daarvan in de praktijk gebracht. Het is (voor een leraar) niet voldoende dat hij over kennis en expertise beschikt. Hij moet over meer vaardigheden beschikken. Vaardigheden die hij moet uitproberen en moet onderzoeken wat werkt en niet werkt. Dit moet hij doen met inzet. Bij actieonderzoek werkt de onderzoeker volgens een duidelijke methode die onderzoekt of er iets verandert en of dat werkt. Om volgens deze methode te werken is er een onderzoekende houding nodig en moet er geen angst zijn om het experiment aan te gaan. Daarnaast ben je altijd zelf het onderwerp van het onderzoek. Het is ook mogelijk om als team of school onderzoek te doen, dan moet de onderzoeksproblematiek helder zijn. De keuze voor verbeteringen binnen het onderzoek wordt ondersteund aan de hand van experts en literatuur. Deze verbeteringen worden gedaan op basis van empirisch toetsbare uitspraken om zo de problemen terug te dringen (Kallenberg et al., 2011, p. 128-130).